Kurban yaklaşırken uzmanlar da; kurbanlık seçimi, kesime kadar evde besleme ve kesim aşamasında dikkat edilmesi gereken konularla ilgili uyarılarda bulundu.
KURBANLIK SEÇMENİN PÜF NOKTALARI NELERDİR?
Uzmanlar yaptıkları açıklamalarda, “Müslümanların en önemli ibadetlerinden biridir Kurban kesmik, hayatın hemen hemen er aşamasında kurban kesmenin ayrı bir yeri ve önemi vardır. İnsanlık var olduğu günden bu yana her dinde ve her dönemde kurban kesmek veya kurban kesmeye niyetlenmek yer almıştır”
KURBAN NEDİR?
“Kurban Arapça bir kelim olmakla beraber asıl anlamı itibariyle manen yakınlaşmak yakın olmak anlamları taşımakla birlikte asıl mana itibariyle “kulu Allah’a yakınlaştıran vesile” manalarına gelir. Örfümüzde Kurban, Allah’a yaklaşmak için kesilen zebîhaya (kurbanlığa) denirse de, asıl manası Allah’a yaklaşmak için sunulan herhangi herhangi bir şey demektir ki, bu, gerek kurbanlık ve gerekse diğer sadakalardan daha genel, daha umum î bir mana yelpazesine sahiptir. İslami literatürde “Kurban: Allah’a ibadet ve yakınlaşma niyetiyle, belli bir zamanda belli bir hayvanı usulüne uygun biçimde kesme” demektir. Ve bu daha çok Kurban bayramının ilk üç gününde yani Hicri Zilhicce ayının 10, 11 ve 12. günlerinde, Allah’a ibadet ve manen yaklaşmak niyeti ile usulüne uygun kesmektir”
“Kurban kesmek tüm dinlerde yer alan bir ibadet olmasına rağmen Müslümanlar için ayrı bir önem arz etmektedir. Bu sebeple bir çocuğun doğması, belli bir yaşa gelmesi, evlilik, sünnet, güzel bir işin olması, yeni bir ev, araba veya benzeri bir şeyin alınması sonrasında kurban kesilir ve eti Allah rızası için dağıtılır. Ancak kurban denince ilk akla gelen kuşkusuz kurbanı Allah rızası için Kurban Bayramı’nda kesmektir”
- KURBANLIK SEÇİMİ
Uzmanlara göre Kurbanlık hayvan alırken çok dikkat edilmesi ve seçilecek hayvanların özellikle yaş konusunda kontrollerinin yapılması ve gebe olup olmadığının kontrollün yapılmasının gerektiğini belirtiyor. Uzmanlar, dış görünümü canlı olmayan, salya, burun akıntısı, pis kokulu ishali olan, vücudunda yara, şişlik, ödem olan hayvanların satın alınmaması konusunda uyarılarda bulunuyor.
Uzmanlar, en önemli konulardan birinin hayvanların nereden geldiğinin bilinmesi olduğunun altını çizerek, bunun için ilk olarak, ürünün satıcısından kurbanlık hayvanın nereden geldiğini gösteren menşe şahadetnamesi istenmesi gerektiğini dile getirdi. Tosun bulunulan il dışında bir yerden getirilen kurbanlıklar için yurtiçi veteriner sağlık raporu istenmesi gerektiğini belirterek hayvanların mutlaka kulaklarında bir nevi kimlik olan küpelerinin bulunması gerektiğinin altını çiziyor.
Uzmanlara göre kurban alınırken dikkat edilecek en önemli nokta ise söz konusu hayvanın İslami usullere göre kurban sayılıp sayılmayacağıdır. Buna göre dinen kurban olarak kesilmesi kabul edilmiş hayvan türleri şunlardır: Koyun, keçi, sığır, manda ve deve. Dolayısıyla ancak bu hayvanlardan (veya türdeşleri) kurban kesilebilir. Tavuk, kaz, ördek, deve kuşu, ceylan gibi hayvanların kurban olarak kesilmesi geçerli değildir. Kurbanın geçerliliği açısından bu hayvanların erkek veya dişi olması arasında fark yoktur. Ancak koyunun erkeğinin, diğerlerinin ise dişisinin kesilmesi daha faziletli görülmüştür. Koyun ve keçi sadece bir kişi için; deve, sığır ve manda ise yedi kişiyi aşmamak üzere ortaklaşa kurban olarak kesilebilir.
Koyun ve keçi cinsinden hayvanlar bir yaşını doldurduktan sonra kurban edilebilir. Sığır ve manda cinsinden hayvanlar iki yaşını, deve ise beş yaşını tamamladıktan sonra kurban olarak kesilebilirler.
Kesilecek hayvanın kurban olmaya engel bir kusurunun bulunmaması gerekir. Kurban edilecek hayvanın sağlıklı, düzgün, azaları tamam, besili olması hem ibadetin gaye ve mahiyetine hem de sağlık kurallarına uygun düşer. Kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bazı azaları eksik meselâ bir veya iki gözü kör, kulakları ve boynuzları kökünden kesilmiş, dili kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş, kuyruğu ve memesi kesik hayvanlar kurban olmaz. Ancak hayvanın doğuştan boynuzsuz, şaşı, topal ve deli, biraz hasta, bir kulağı delinmiş veya yırtılmış olmasında kurban açısından bir sakınca yoktur. Koyunun daha semiz ve lezzetli olması maksadıyla doğduğunda kuyruğunun kısmen veya tamamen kesilmesi kusur sayılmaz.
2-KESİM ÖNCESİ HİJYEN
Kurban seçilip alındıktan sonra yapılması gerekenler de tek tek belirlenmiş durumda. Kurbanlıkların kesime kadar evde nasıl besleneceğine ilişkin bilgi de veren Uzmanlar, hayvanların evde uygun yerlerde barındırılmasını, aşırı sıcak, kapalı ve havasız yerlerde ya da tamamen açık, rüzgar ve yağış alan yerlerde barındırılmaması gerektiğini dile getiriyor.
Hayvanların bayrama az bir süre kala fazla beslenmemesi konusunda vatandaşları uyaran Uzmanlar, kurbanlıklara, evlerdeki yemek ve mutfak artıkları verilmemeli, aşırı yemlemeden kaçınılması gerektiğini belirtiyor. Uzmanlara göre hayvanlara bolca kaliteli kuru ot veya kuru yonca verilmeli, verilecek kesif yem konusunda yetkililerden veya tecrübeli yetiştiricilerden bilgi alınmalıdır. Hayvanların önünde her zaman temiz su bulunmalıdır
Birde önemli bir konu da kurbanlıkların kesim yerine götürülmesi ve kesilmesi sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar. Uzmanlar, kesimlerin Kurban Hizmetleri Komisyonunun izin verdiği kesim yerlerinde veya köylerde önceden belirlenmiş ve hazırlanmış yerlerde yapılması gerektiğini söyledi. Kesim yerinde yeterli ve tazyikli su bulunmasını ve kesilen hayvanları asmak için asma düzeneği kurulmasını isteyen Uzmanlar, ”Kurbanlık hayvanlara stres yaratacak kötü muamelelerden kaçınılması, kesim sonrası et hijyeni açısından oldukça önemlidir” dedi.
Kurbanlık hayvanların kesim işlemi sırasında kötü muamele gördüklerinde kanın iyi akıtılamadığına bunun da etin kısa sürede bozulmasına neden olduğuna dikkati çeken Uzmanlar, ”Bu nedenle kesimi yapılacak hayvanlar strese sokulmadan ve acı çektirilmeden kesim yapılmalıdır. Kesimde hayvanın her iki şah damarı birlikte kesilerek iyi bir kanatma sağlanmalıdır” dedi.
3-KESİM SONRASI HİJYEN
Kurbanlık hayvanlarla ilgili son konu ise kesim sonrası yaşananlar Uzmanlar, bunun da büyük bir önem taşıdığını belirterek, kurbanlık hayvanın derisi yüzüldükten ve başı gövdesinden ayrıldıktan sonra karın ve göğüs boşlukları açılarak sindirim, solunum, üreme ve boşaltım sistemine ait organlar çıkartılması gerektiğini, kurbanlık hayvanların iç organlarının kan akıtılmasından sonra ”en geç 30 dakika” içerisinde çıkartılması önerisinde bulundu.
Hastalıklı olduğu düşünülen karkas ve iç organlar ile yenilemeyen iç organların çevre temizliği ve hijyen kurallarına uyularak uygun şekilde imha edilmesini ve kesinlikle çöplere atılmaması gerektiğini belirten Uzmanlar, çevredeki yabani hayvanların, kedi ve köpeklerin atıklara ulaşmasının engellenmesi ile sinekler ve kötü kokuların oluşmaması için önlem alınmasının önemine değindi.
