İl Sağlık Müdürlüğü son günlerde artan soba zehirlenmelerine karşı uyarı açıklaması yaptı. Yapılan uyarıda, “Soba değil ihmal öldürür” denildi.
HASTALIKLARA VEYA ÖLÜMLERE NEDEN OLUR
Yapılan açıklamada şu bigilere yer verildi; “Karbonmonoksit gazı; doğal gaz, gaz yağı, benzin, tüp gazı, kömür ve odun gibi yapısında “karbon” bulunan yakıtların yanması veya tam olarak yanmaması sonucunda oluşan dumanda yer alan zehirli bir gazdır. Karbonmonoksit, solunduktan sonra akciğerler aracılığıyla kana geçer. Karbonmonoksit gazı kırmızı kan hücrelerinin içerisinde bulunan ve dokulara oksijen taşıyan hemoglobine oksijenden ortalama 200 kat daha hızlı bağlanır. Karbonmonoksitin hemoglobinle birleşmesi sonucu karboksihemoglobin (COHb) oluşur. Vücudumuzda yer alan oksijen azalarak korbonmonoksit ile yer değiştirir. Kan dokulara yeterince oksijen taşıyamaz. Kalp, beyin ve diğer organlarımız çalışamaz hale gelir. Bu da hastalıklara ve en kötüsü ölümlere neden olur.
ZEHİRLENMELERİN BELİRTİLERİ
Karbonmonoksit zehirlenmelerinin belirtileleri nelerdir ve nasıl belli olur? Karbonmonoksit zehirlenmesinde ilk belirtilerin baş ağrısı, yorgunluk hissi, mide bulantısı, nezle hali olması nedeni ile nezle ve grip gibi viral hastalıklarla karışabilmektedir. ( önemli bir farlılık olarak bu tip zehirlenmede ateş görülmez) Bu nedenle ev ya da grup içinde bulunan diğer bireylerde de belirtilerin aynı zamanda olması karbonmonoksit zehirlenmesi yönünden önemlidir. Genellikle semptomların ağırlığı CO düzeyi ve maruz kalınan süre ile ilişkilidir ama bu her zaman geçerli olmayabilir.
ZEHİRLENME BELİRTİLERİ
Hafif düzeyli karbonmonoksit zehirlenmelerinde belirtiler; Baş ağrısı, Yorgunluk ve bitkinlik hissi, Nefes darlığı, Mide bulantısı, Baş dönmesi şeklindedir. Ciddi düzeyli karbonmonoksit zehirlenmelerinde ise; Sersemlik, Kusma, Kas koordinasyonunun kaybolması, Bilinç kaybı, Ölümle sonuçlanır. Akut CO Zehirlenme Belirtileri; Huzursuzluk, yorgunluk hissi ve nezle hali, Şiddetli baş ağrısı, Baş dönmesi, Unutkanlık, Bulantı – kusma, Karın ağrısı, Göğüs ağrısı ve çarpıntı, Uyuşukluk ve uyuklama, Zihin karışıklığı, Dikkat bozukluğu, Depresyon hali, Hareketsizlik, Halüsinasyon ve konfobülasyon, Ajitasyon (aşırı huzursuzluk ve gerilim içinde olma), Görme kaybı, Dışkı ve idrar tutamama, Bayılma ve nöbet geçirme, Koma, Solunumun durması ve ölüm ile sonuçlanır.
KRONİK CO ZEHİRLENME BELİRTİLERİ
Kronik CO Zehirlenme Belirtileri; Şiddetli baş ağrısı, Halsizlik, Bulantı ve kusma, Karın ağrısı, Bilişsel işlevlerde azalma, Sersemlik hissi, Uyuşmalar, Göz kararması, Retinal Hemoraji, Unutkanlık, Huzursuzluk, Kişilik değişiklikleri, Denge bozukluğu olarak görülmektedir. Kronik CO Zehirlenmesi, Riskli meslek gruplarında çalışanlarda olduğu gibi; yinelenen, az miktarda ancak uzun süreli maruziyetler sonucunda oluşan CO zehirlenmesidir. Risk grubunda yer alan meslek grupları; Trafik polisleri, İtfaiye çalışanları, Kapalı garajlarda çalışanlar, Çelik endüstrisi çalışanları, Boya temizleme işlerinde faaliyet gösterenler, Kalorifer kazanı dairesinde çalışanlar ile Otomobil tamircileri meslek olarak risk altında olan kişilerdir. Karbonmonoksit zehirlenmeleri hamileler, iki yaş altı çocuklar, yaşlılar, kansızlık, solunum sistemi ve kalp hastalığı olan kişiler için daha büyük risk oluşturmaktadır.
İLK YARDIM NASIL YAPILMALI?
Karbonmonoksit zehirlenmesinde İlkyardım nasıl yapılır? Zehirlenen bir kişiye yardıma koşan kişi de zehirlenme tehlikesine karşı kendisini korumalıdır. Hemen camlar açılmalı, açılmıyorsa kırılmalıdır, Hasta hızla ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Acil Yardım Servisi 112 aranmalıdır. Açık havaya çıkıldığında ya da tehlikeden uzaklaştırıldığında hava yolu açık değilse hava yolu açılmalı, solunum yoksa Temel Yaşam Desteğine başlanmalıdır. Peki Korunmak için Neler Yapmalıyız? Ev ve işyerlerinde doğal gaz ile kullanılan cihazların her yıl bakımlarını yaptırarak iyi durumda olduklarını kontrol edilmeli. Doğalgaz cihazlarına yeterli oksijen sağlanmalıdır. Onun için pencerelerden içeriye oksijen girmesini sağlayacak açıklıklar olmalıdır. Bunlar hiçbir zaman kapatılmamalıdır. Cihazın içerisine hava girişi sağlayan kısmı bloke edilmemelidir. Soba yakılan odalar sık sık havalandırılmalıdır. Baca ve soba borusu bağlantısının uygun bir biçimde yapıldığından emin olunmalıdır. Soba kurarken fazla dirsek kullanımından kaçınılmalıdır. Zorunlu olmadıkça dirsek kullanılmamalıdır. Özellikle Lodoslu havalarda ölüm oranlarında artış gözlendiğinden dolayı bacalar standartlara uygun değilse soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece mutlaka söndürülmelidir”
