Tarih, milletlerin hafızasıdır. Ancak bu hafızanın zamanla silinmesi veya dönüşmesi, gerçekleri görmemizi engelleyebilir. Osmanlı dönemine ait XVI. yüzyıl arşiv belgeleri, Anadolu’nun etnik ve sosyal yapısına ışık tutuyor. Bu belgelerde, günümüzde Kürt aşiretleri olarak bilinen bazı toplulukların aslında Türkmen kökenli olduğu ortaya çıkıyor.
Şıhbızın,Barzan, Milli, Rışvan, Ertuşi gibi bugün kendini Kürt olarak tanımlayan aşiretlerin, Osmanlı arşivlerinde Türkmen kimliğiyle kaydedildiği görülüyor. İşçi ve asker kaynağı olarak öne çıkan Türkmenler, Osmanlı döneminde hem ağır vergilere tabi tutulmuş hem de zorunlu askerlik hizmetine çağrılmıştı. Buna karşılık Kürtler, Sünni mezhebe mensup oldukları için askerlikten ve vergiden muaf tutulmuşlardı. Bu farklı uygulamalar, zamanla bazı Türkmen aşiretlerinin kimliklerini Kürt olarak benimsemelerine yol açtı.
Bu dönüşüm, sadece Osmanlı Devleti’nin uygulamalarından kaynaklanmadı. Sosyal ve ekonomik baskılar, Türkmenlerin Sünnileşen veya Kürt kimliğine geçen aşiretlere dönüşmesini hızlandırdı. Anadolu’nun çok renkli yapısı içinde bu aşiretlerin tarihî kökleri unutuldu ve zamanla farklı etnik kimliklerle anılmaya başlandı.
Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu’nun “Kürtleşen Türkmen Aşiretleri” kitabı, bu konuda önemli bir kaynak sunuyor. Halaçoğlu’na göre, Barzan’dan Rışvan’a kadar onlarca aşiretin Türkmen kökenli olduğu bilimsel belgelerle ispatlanmış durumda. Bu aşiretlerin bazıları şu şekilde:
Barzan Aşireti,Şıhbızın Aşireti,Karakeçili Aşireti,Ertuşi Aşireti, Rışvan Aşireti,Mukri Aşireti,Türkan Aşireti,Şadıllı Aşireti,Çapanoğlu Aşireti,Babat Aşireti,Dersimli Aşireti,Karaçoban Aşireti,Tanas Aşireti,İzzeddinli Aşireti,Burukan Aşireti,Hörmekli Aşireti,Karaballı Aşireti,Abbasan Aşireti,Ağuçan Aşireti,Hınıslu Aşireti,Küresinli Aşireti,Lek Aşireti,Batıkan Aşireti,Herkili Aşireti,Kılıçlı Aşireti Bekiran Aşireti,Zerikan Aşireti,Avşarlu Aşireti,Begdili Aşireti,Şarran Aşireti ,Aykut Oymağı,Milli Aşireti,Modanlı Aşireti,Şavak Aşireti,Pınarlı Aşireti,Kubatlı Aşireti,Delibudak Oymağı,
Karagüne Aşireti,Çemişgezeklü Aşireti,Kureyşan Aşireti,Beskan Aşireti,
Bu aşiretlerin büyük bir bölümü, Osmanlı’nın Türkmenler üzerindeki baskılarından kaçınmak için zamanla kimlik değiştirerek, Sünnileşme veya Kürt kimliğini benimseme yoluna gitmiştir. Bu, sadece ekonomik veya sosyal bir uyum sağlama girişimi değil, aynı zamanda bir hayatta kalma stratejisi olmuştur.
Bu gerçekler, tarihsel bir çelişkiyi gözler önüne seriyor. Anadolu’nun Türkmen aşiretlerinin köklü tarihini öğrenmek ve hatırlamak, bu topraklarda yaşanmış ortak hafızayı yeniden canlandırmak açısından kritik bir önem taşıyor. Tarihî gerçekleri öğrenmek, toplumların birbirlerini daha iyi anlaması ve aralarındaki ayrışmanın azaltılması için bir fırsat sunuyor.
Son sözümüz şu olsun: Tarihimizi daha iyi anlamak, geleceğimizi daha sağlam şekilde inşa etmemize olanak sağlar. Geçmişimizi unutmadan, bu topraklarda yüz yıllar boyu bir arada yaşamış halkların ortak mirasına sahip çıkmalıyız.
