“Dini bayramlar, tüm aile bireylerini bir araya toplayan, sevgi ve mutluluğun göstergesi olarak simgelenen geniş sofraların kurulduğu günlerdir. Kurban bayramında, bayram geleneklerimizden olan tatlı, şeker tüketimine ek olarak kırmızı et tüketiminin miktarı ve sıklığı artmaktadır. Bu dönemde yüksek tansiyon, kalp-damar, mide ve diyabet (şeker) hastalığı olan kişilerin beslenmelerine dikkat etmeleri gerekmektedir.”
KURBAN ETİ NASIL TÜKETİLMELİ?
Sağlıklı bir yaşam için önemli olan kırmızı et, az tüketilmesi durumunda demir ve vitamin eksikliğine bağlı hastalıklara yol açar. Kırmızı et yenmesi, çocuklar, gelişme çağındaki gençler ve doğurganlık çağındaki kadınlar için son derece önemlidir. Yeteri kadar et tüketmeyen kişilerde demir, B6 ve B12 vitamin eksiklikleri gelişebilir.
Ancak kırmızı et doymuş yağ asitleri ve kolesterol açısından oldukça zengindir. Kalorisi de oldukça yüksektir. Bu nedenle aşırı kırmızı et tüketilmesi de bazı durumlarda yararlı olacağına zararlı olabilmektedir. Kırmızı etin az tüketilmesi kadar aşırı tüketilmesi de zararlıdır. Kırmızı etin fazla tüketilmesi; aşırı kilo almaya, kolesterol yüksekliğine, kalp ve damar hastalıklarına, tansiyon yükselmesine ve bazı karaciğer ve barsak hastalıklarına yol açabilir.
Etler sindirimi zor olan besinlerdir. Yeni kesilmiş hayvanların etlerindeki sertlik, hem pişirmede hem de sindirimde zorluğa yol açar. Özellikle mide-bağırsak hastalığı olan kişiler kurban etlerini hemen tüketmemeli, buzdolabında birkaç gün beklettikten sonra haşlama veya ızgarada pişirme yöntemiyle pişirerek tüketmelidir. Bugünlerde olarak sakatat tüketimi de artmaktadır. Özellikle kolesterol hastaları ile kalp-damar hastalığı riski taşıyan kişiler sakatat tüketiminden kaçınmalıdır. Kurban bayramında, etin tüketim miktarının yanı sıra pişirme yöntemlerine de dikkat edilmesi gerekmektedir.
Etlerin pişirilmesinde haşlama ve ızgara gibi yöntemler tercih edilmeli, kızartmalardan kaçınılmalıdır. Çok yüksek ısıda, uzun süre pişirme ve kızartma yöntemi çeşitli kanserojen maddelerin oluşumuna neden olabileceği için tercih edilmemelidir. Etlerin tek başına değil sebzelerle birlikte pişirilmesi veya tüketilmesi, besin çeşitliliğinin sağlanması açısından sağlıklı bir yöntemdir. Etle yapılan yemekler kendi yağı ile pişirilmeli ve ilave yağ eklenmemelidir. Özellikle kuyruk yağı ve tereyağının et yemeklerinde kullanılmasından kaçınılmalıdır. Etler ızgarada pişirilirken, etle ateş arasındaki uzaklık eti yakmayacak ve kömürleşme sağlamayacak şekilde ayarlanmalıdır. Yüksek ateş yüzeydeki proteinleri birdenbire katılaştırır ve ısı etin iç kısmına ulaşamaz. Etlerin iç sıcaklığı en az 75 derece olmalıdır. Çok yüksek ısı, etin dış yüzeyinin yanmasına ve su kaybının fazla olmasına yol açarak besin öğesi kaybını artırır.
Öncelikle tüm besinlerde olduğu gibi kırmızı etin de mutlaka temiz olması gerekir. Etin üzerindeki kan, kıl gibi maddelerin uzaklaştırılması için bol su ile yıkanması gerekir. Bayram süresince aşırı kırmızı et tüketilmesi kalp ve tansiyon hastaları için risklidir. Özellikle aşırı tuzlanmış kavurma ve ızgara et tüketimi çok zararlıdır. Bu hastaların kırmızı eti aşırı tüketmemeleri ve eti fazla tuzlamamaları gerekir. Özellikle koroner kalp hastası olan, 40 yaşın üzerinde, az hareket eden, kilolu, kolesterol ve tansiyonu yüksek erkek hastaların daha çok dikkat etmesi gerekir. Mümkün olduğu kadar iç yağ kullanılmamalı ve pişirilmeden önce etin yağlı kısımları mutlaka ayrılmalıdır. Kırmızı etin küçük parçalar halinde sebzelerle birlikte pişirilmesi daha sağlıklıdır. Kurbanların karaciğer ve dalak gibi organlarında parazit bulunabileceği de unutulmamalıdır. Bu nedenle etler ve sakatatlar çok iyi temizlenmeli ve mutlaka iyice pişirildikten sonra yenmelidir.
ETLER NASIL SAKLANMALI?
Etlerin korunması ve saklanması insan sağlığı açısından çok önemlidir. Kurban etleri, büyük parçalar şeklinde değil, birer yemeklik olacak şekilde küçük parçalara ayrılarak buzdolabı poşetine veya yağlı kâğıda sarılmalı ve buzdolabının buzluk kısmında veya derin dondurucuda saklanmalıdır. Bu şekilde hazırlanan etler, buzlukta eksi 2 derecede birkaç hafta, eksi 18 derece derin dondurucuda daha uzun süreyle saklanabilir. Etler kolaylıkla bozulabilen potansiyel riskli besinlerdir. Etlerin dondurulduktan sonra tekrar çözünmesi bazı ‘mikroorganizmalar’ için üreme ortamı oluşturur ve bu da sağlığımızı tehdit eder. Çözünen et hemen pişirilmeli ve tekrar dondurulmamalıdır. Etlerin, ‘oda ısısında açıkta bırakılacak şekilde değil’, yine buzdolabının alt bölmesinde çözünmesi sağlanmalıdır. Derin dondurucuda saklanan etin buzdolabının sebzelik kısmının üstüne konularak çözünmesi beklenebilir. Etin çabuk çözünmesi amacıyla uygulanan kalorifer, soba üzerinde çözünme, oda sıcaklığında bekletme gibi yöntemler, insan sağlığı açısından tehlikeli sonuçları beraberinde getirmektedir. Et hazırlamada kullanılan kesme tahtalarında çiğ sebze ve meyveleri doğrama işlemi yapılmamalıdır. Bayramlarda da yeterli ve dengeli beslenme ilkelerine uygun miktarda et tüketilmelidir.
